Geluid van bedrijven, vroeger nu en straks

In dit artikel gaan wij in op de geluidsnormen voor bedrijven. Eerst bespreken we welke geluidsnormen vroeger golden (vóór 1 januari 2024). Per 1 januari is de Omgevingswet van kracht en zijn de geluidsnormen veranderd. In eerste instantie gelden nu de regels in het tijdelijke deel van het zogenaamde Omgevingsplan. Geleidelijk (straks) zullen deze regels vervangen worden door andere regels.

We beperken ons tot de algemene situaties. Net als vroeger zijn er nu en straks allerlei uitzonderingen, afwijkingen en maatwerkmogelijkheden.

Vroeger…

Bij grote bedrijven (type C-bedrijven) werd geluid getoetst aan de normen uit de ‘Handreiking Industrielawaai en Vergunningsverlening’. De geluidsnormen waren afhankelijk van het gebiedstype:

• Rustig buitengebied: 40 dB(A) etmaalwaarde;
• Rustige woonwijk: 45 dB(A) etmaalwaarde;
• Woonwijk in de stad: 50 dB(A) etmaalwaarde.

Naast deze geluidsnormen golden er normen voor piekgeluiden: 70 dB(A) etmaalwaarde.

Kleinere bedrijven (type B-bedrijven) moesten voldoen aan de geluidsnormen uit het ‘Activiteitenbesluit milieubeheer’:

• Algemeen: 50 dB(A) etmaalwaarde;
• Agrarische bedrijven: 45 dB(A) etmaalwaarde.Er werd alleen gekeken naar vast opgestelde toestellen en installaties. De dagperiode begon een uurtje eerder en ook de nachtperiode begon een uurtje eerder;
• Bedrijven op een bedrijventerrein: 55 dB(A) etmaalwaarde

Ook hier golden normen voor piekgeluiden: 70 dB(A) etmaalwaarde, laad- en losactiviteiten in de dagperiode waren uitgezonderd.

Sommige gemeentes hadden eigen beleidsregels, waardoor dan andere geluidsnormen van toepassing waren.

Nu…

Met de komst van de Omgevingswet staan de geluidsnormen in het Omgevingsplan. Vooralsnog is dat het Omgevingsplan van rechtswege en heeft het Rijk bepaald welke geluidsnormen van toepassing zijn (de zogenaamde Bruidsschat). Deze geluidsnormen sluiten aan bij het voormalige Activiteitenbesluit milieubeheer.

Dit heeft tot gevolg:

• Er is géén differentiatie meer gebiedstype. Voor grote bedrijven in een rustig buitengebied en in een rustige woonwijk betekent dit méér geluidsruimte. Voor bewoners nabij deze bedrijven betekent dit meer geluid(hinder)!
• Voor alle agrarische bedrijven geldt een norm van 45 dB(A) etmaalwaarde, waarbij alleen geluid van vast opgestelde toestellen en installaties worden getoetst. Voor grote agrarische bedrijven is dit getalsmatig een verruiming van 5 dB. Doordat niet alle bronnen getoetst worden, is de verruiming nog (veel) groter;
• Eerder vastgesteld geluidbeleid is niet meer van kracht.

Zoals het er nu naar uitziet is er geen mogelijkheid voor de gemeente om strengere geluidsnormen op te leggen zolang het Omgevingsplan van rechtswege van kracht is. Hierdoor is er een risico dat ongewenste situaties ontstaan, zeker in het buitengebied.

Straks

Op termijn zal het Omgevingsplan van rechtswege vervangen worden door het nieuwe deel van het Omgevingsplan. Daarin gaat elke gemeente haar eigen regels opschrijven. De regels die gemeentes bedenken, moeten passen binnen de instructieregels van het Besluit Kwaliteit Leefomgeving (Bkl).

Het Bkl adviseert in beginsel de volgende normen:

• Standaardwaarde: 50 dB(A) etmaalwaarde;
•  Piekgeluiden:
  • overdag geen norm,
  • ’s avonds en ’s nachts 70 dB(A) voor aandrijfgeluid van transportmiddelen,
  • ’s avonds en ’s nachts 65 dB(A) voor andere piekgeluiden.
• Op een bedrijventerrein: eventueel 5 dB meer¹;
• In agrarisch gebied: eventueel 5 dB minder¹.

Deze normen gelden voor alle activiteiten die gerelateerd zijn aan het bedrijf. Daarbij geldt specifiek dat activiteiten op agrarische landerijen ook onderdeel zijn van de te toetsen activiteiten.

De gemeente heeft de mogelijkheid andere (hogere of lagere) waarden in het Omgevingsplan op te nemen. Ook kan de gemeente ervoor kiezen om geheel of gedeeltelijk geen waarden op te nemen of om andere regels dan waarden op te nemen².

De instructieregels bieden géén mogelijkheid om een alternatieve etmaalindeling te kiezen. Voor alle bedrijven begint de dag altijd om 7.00 uur, de avond om 19.00 uur en de nacht om 23.00 uur. Vooral voor agrarische bedrijven, waar nu de dag om 6.00 uur begint, kan dit gevolgen hebben.

Wat de normen straks echt worden is niet in te schatten. Iedere gemeente gaat zelf bepalen hoe zij wil omgaan met geluid en met het voorkomen van geluidhinder. Wij verwachten dat dit gaat inhouden dat er 342 verschillende toetsingskaders komen…

Deze tekst is mede gebaseerd op de informatie op: https://iplo.nl/thema/geluid/wetsinstrumenten/geluid-omgevingsplan/instructieregels-toelaten-activiteit/instructieregels-bereiken-aanvaardbaar-geluid/